Behoudens enkele wettelijke en statutaire beperkingen, zijn aandelen in een besloten vennootschap vrij overdraagbaar. Indien een aandeelhouder zijn aandelen wenst te verkopen, zal hij een koper moeten vinden. Partijen moeten vervolgens afspraken over de voorwaarden van de (ver)koop van de aandelen. De afspraken worden vastgelegd in een overeenkomst tot koop en verkoop van aandelen of share purchase agreement (kortweg: SPA). Meer dan eens ontstaat na het contracteren een geschil over de inhoud van de koopovereenkomst. Maar dan is het (vaak) te laat. Advocaat contractenrecht Dirk de Waard legt uit.
Casus
Aanleiding voor een procedure bij de Rechtbank Rotterdam was de koopsombepaling in een tussen koper en verkoper gesloten SPA. Krachtens de koopsombepaling diende de koopsom in drie delen te worden voldaan: ongeveer 67% van de koopsom bij overdracht van de aandelen, het resterende bedrag in twee nabetalingen.
Aanleiding voor het geschil: de koopsombepaling in de SPA
De aan de uitgestelde betalingen verbonden voorwaarden leidden uiteindelijk tot een procedure. Partijen waren namelijk overeengekomen dat indien de algemene vergadering daartoe zou besluiten, het resterende bedrag van de uitgestelde betaling kon worden aangewend als kapitaalinbreng (bij wijze van agio of tegen uitgifte van nieuwe aandelen) in de vennootschap. Kort nadat verkoper verzocht om de eerste nabetaling, volgde een aandeelhoudersvergadering van de vennootschap, alwaar onder verwijzing naar de koopsombepaling werd besloten dat de vennootschap nieuw kapitaal nodig had. Verkoper leek te kunnen fluiten naar de nabetalingen en startte een procedure.
Beroep op misbruik van omstandigheden
Verkoper beriep zich op vernietigbaarheid van (onder meer) de koopsombepaling in de SPA wegens misbruik van omstandigheden door koper. De rechtbank overwoog dat de enkele omstandigheid dat verkoper zich ten tijde van het aangaan van de SPA – met daarin de koopsombepaling – in een door haar gestelde, benarde situatie bevond op zichzelf onvoldoende was voor een geslaagd beroep op misbruik van omstandigheden. Er zijn bijkomende feiten en omstandigheden vereist waaruit afgeleid kan worden dat koper misbruik heeft gemaakt van die situatie.
Vordering tot uittreding
Verkoper vorderde verder koper te veroordelen haar aandelen in de vennootschap over te nemen tegen een koopprijs van $ 2.245.000,00. Zij legde hieraan ten grondslag dat verkoper in strijd had gehandeld met de redelijkheid en billijkheid die zij op grond van art. 2:8 BW jegens verkoper (en de vennootschap) in acht diende te nemen. Door de gedragingen van verkoper was verkoper zodanig in haar rechten en belangen geschaad, dat het voortduren van haar aandeelhouderschap in redelijkheid niet meer van haar gevergd kan worden.
Oordeel van de rechtbank
De rechtbank oordeelde dat de vertrouwensbreuk die tussen partijen was ontstaan, mede het gevolg leek te zijn van de handelwijze van verkoper met betrekking tot het opeisen van de uitgestelde koopsom. De vordering tot uittreding ex artikel 2:243 BW was derhalve niet toewijsbaar. De rechtbank wees uiteindelijk enkel de vordering tot betaling van de tweede nabetaling toe.
Advies bij het contracteren, of ondersteuning bij een geschil? Neem contact op met VIOTTA.
Het oordeel van de Rechtbank Rotterdam benadrukt hoe belangrijk het is om heldere afspraken te maken alvorens te contracteren. Voorkom derhalve problemen achteraf, en laat uw adviseren door de gespecialiseerde advocaten van VIOTTA. Zij hebben jarenlange internationale expertise op het gebied van contractenrecht. Ook indien u reeds heeft gecontracteerd en er geschil ontstaat, staan de ervaren procesrechtadvocaten van VIOTTA voor u klaar. Neem vrijblijvend contact op met Dirk de Waard, hij helpt u graag verder.
